Każdy kolekcjoner-koncholog marzy o tym, aby ujrzeć swych pupili w naturalnym środowisku, najlepiej na rafie koralowej lub w deszczowych lasach tropiku. Niestety dla wielu pragnienie to jest niemożliwe do zrealizowania. Pozostaje wtedy…założenie własnego ślimaczarium i podglądanie ślimaczych zwyczajów w zaciszu naszych mieszkań.
JAKIE GATUNKI WYBRAĆ DO HODOWLI ?
Większość ślimaków występujących w Polsce nie nadaje się do długotrwałych hodowli i szybko ginie w niewoli. Wynika to najpewniej z braku niektórych składników pokarmowych a przede wszystkim niedostatku mikroorganizmów, bez których zwierzęta te nie potrafią żyć. Do krótkotrwałych obserwacji nadają się : wstężyki gajowe, ślimaki zaroślowe, winniczki-znane z biologicznych pracowni szkolnych oraz formy nagie – śliniki i pomrowniki. Należy jednak pamiętać, iż hodowla tych gatunków nie dostarcza „mocnych” wrażeń.
Drapieżne achatiny mogą być bardzo wdzięcznym obiektem przyrodniczych obserwacji.
Zdecydowanie więcej satysfakcji dostarczają obserwacje afrykańskiego roślinożercy, ślimaka – Achatina fulica.
Ze względu na znaczne rozmiary i wagę tych zwierząt /do pół kilograma/ pojemnik do ich hodowli powinien być odpowiednio dużych rozmiarów.
Należy też pamiętać o tym, aby nie zagęszczać nadmiernie obsady, co niekorzystnie odbija się na „formie” naszych podopiecznych.
Dno akwarium powinno być przykryte grubą warstwą ziemi i wynosić 15 – 20cm, gdyż mięczaki te składają jaja do jamek wydrążonych w podłożu, podobnie jak nasze winniczki. Achatiny rozmnażają się łatwo, trzeba jednak zapewnić im dostateczną ilość wapnia, aby mogły wytworzyć swoje grube skorupki.
 Nerita turrita – dwa nowe ślimaki w moim eksperymentalnym zbiorniku hodowlanym. |
 Neritiny pieczołowicie zeskrobują glony w całym akwarium. To ich podstawowa dieta, ale nie gardzą też resztkami pozostawionymi przez ryby. |
W hodowlach karmi się je surową marchwią, sałatą, mniszkiem lekarskim i owocami.
Bardzo ważne są częściowe podmiany podłoża i usuwanie produktów przemiany materii. Znany mi hodowca tych ślimaków zalecał nawet zasiedlenie akwarium – dżdżownicami, które wspomagają nasze starania w utrzymaniu czystości.
Achatiny lubią ciepło, przyda się więc żarówka dogrzewająca powietrze w akwarium.
Zwierzęta te potrzebują też dużo wilgoci, którą zapewniamy przez częste spryskiwanie ziemi w akwarium tak, aby była wilgotna, lecz bez kałuż wody.
Okazy tych długowiecznych ślimaków zakupimy w dobrze zaopatrzonych sklepach zoologicznych, egzotariach lub w ogrodzie zoologicznym.
 Żerująca Nerita turrita. Ten duży osobnik (32 mm) budzi żywe zainteresowanie moich indonezyjskich brzanek purpurowych. |
 Pospolite świderki – Melanoides tuberculata pełnią rolę służby sanitarnej w każdym akwarium. Najczęściej bytują w żwirowym podłożu, choć czasem żerują na roślinach i ścianach zbiornika. |
Odwiedzenie ogrodu zoologicznego, zwłaszcza pawilonu akwarystycznego może dostarczyć także emocji konchologicznych. Znaleźć tam bowiem można drobne gatunki ślimaków koegzystujące ze spokojnymi gatunkami ryb.
Najczęściej są to: świderki /Melanoides tuberculata/, zatoczki /Planorbis sp./, rozdętki /Physa sp./, „mikrozatoczki” /Gyraulus albus/, przytuliki /Ferrissia wautieri/, oraz bardzo podobne do świderków Tarebia granifera.
Przy okazji wystaw akwarystycznych można spotkać hodowle sprowadzanych z zagranicy Neritina natalensis, czarujących różnorodnością wzorów barwnych na swych skorupkach.
 Concha – Muszle w kolekcji Jacka Glanca |
 Pospolite w naszych wodach szczeżuje – Anodonta anatina, trafiają niekiedy do zbiorników akwarystycznych. Jak widać, wnętrze ich skorupek kryje cieńką warstwę perłową. |
HODOWLA ŚLIMACZEGO KONKWISTADORA.
Ślimak – Pomacea canaliculata, miał stać się przysmakiem Dalekiego Wschodu. W latach osiemdziesiątych został przywieziony z Ameryki Południowej do Azji w celach hodowlanych. Okazało się jednak, że to bardzo płodne stworzenie zamiast być przysmakiem, stało się plagą upraw ryżu na większości wysp Pacyfiku.
Obecnie, trafiło też do … akwariów, jako dodatkowa „dekoracja” lub jako obiekt obserwacji przyrodników.
 Wstężyki są kolorowe i bardzo zmienne,ale nigdy nie dorównają urodą gatunkom tropikalnym. Na krótko, można obserwować ich zwyczaje w domowych hodowlach. |
 Achatina fulica, wstężyki, winniczki oraz zagrożenie upraw „taro” – ślimak Pomacea canaliculata. |
ZBIORNIK.
Ampularie mogą być z powodzeniem trzymane w zwykłym akwarium, w towarzystwie większości ryb akwariowych, za wyjątkiem gatunków odżywiających się ślimakami, jak np. Botia macracantha oraz kolcobrzuchów.
Zasadniczo zaleca się 15 litrów wody dla średniej wielkości ślimaka.
Zbiornik musi być szczelnie przykryty, gdyż ampularie mogą wydrować aktywnie na odległość kilku metrów od akwarium.
Poza tym konieczne jest pozostawienie 5 cm przestrzeni między lustrem wody, a nakryciem zbiornika, aby umożliwić ślimakom oddychanie powietrzem atmosferycznym. W przypadku, gdy chcemy rozmnażać ampularie odległość ta musi wynosić około 15 cm, gdyż w innym przypadku ślimaki będą miały trudności ze złożeniem jaj.
 W naturalnym środowisku „neritiny pospolite” zasiedlają tropikalne zarośla mangrowe. Źródło: Krzysztof Kijanowski. |
 Idealny gatunek do domowego paludarium. Nieskończenie wręcz zmienna – Neritina communis. Źródło: Krzysztof Kijanowski. |
PARAMETRY WODY.
Ampularie nie są wymagające jeśli chodzi o jakość wody.
Najlepiej jeśli woda ma ph7 i więcej – z dostateczną koncentracją wapnia, koniecznego do tworzenia muszli. Zawartość soli wapnia można zwiększyć dodając sproszkowanego marmuru lub specjalnych preparatów akwarystycznych /przyp. hodowcy- bardzo cenne jest dodanie sepii /.
 Ulubione miejsce moich ślimaków Pomacea canaliculata – półcieniste kryjówki w akwarium. |
 Najważniejsza chwila dnia – żerowanie. Ulubiony przysmak moich okazów – larwy ochotek. |
POŻYWIENIE.
Są to zwierzęta niewybredne. Zjadają: ogórek, szpinak, marchew, sałatę, pokarm dla ryb, glony, rozwielitki i martwe ryby.
Ważne, aby nadmiar składników pokarmowych i nie strawione resztki przy obfitym karmieniu nie powodowały zmętnienia wody.
TEMPERATURA WODY.
Bardzo istotny element hodowli ampularii, gdyż odpowiednia temperatura warunkuje stopień aktywności tych zwierząt. Optymalna to przedział 20 – 28 st. Celsjusza.
ROZMNAŻANIE.
Na sukces w hodowli ampularii mają wpływ:
– dobranie kilku okazów tych ślimaków, aby posiadać losowo samca i samicę, /bez wprawy będzie bardzo trudno określić płeć naszych podopiecznych/,
– zapewnienie wysokiej temperatury i obfitości pożywienia, co skłania partnerów do zalotów,
– odpowiedni stopień aktywności rozrodczej ślimaków, zależny czasem od pory roku.
Samica składa jaja ponad wodą. Są one ułożone na wzór małych kolb kukurydzy.
Tuż po złożeniu są miękkie i mają kolor mleczny, potem twardnieją i przybierają barwę miodowo-pomarańczową.
Po około 3-4 tygodniach małe ampularie są gotowe do wylęgania.
W końcowym etapie drążą kładkę jajową, wyjadając ją i spadają do wody.
Jest to moment, w którym można stracić większość „maluchów”, zwłaszcza jeśli zbiornik zasiedlają ryby. Warto więc dużo wcześniej przenieść całą kładkę jajową do mniejszego akwarium, aby uniknąć strat.
Małe ampularie można karmić „pyłowym” pokarmem dla ryb. Średnio po dwóch tygodniach zaczną odżywiać się podobnie, jak okazy dojrzałe.
Jeśli zapewnimy im odpowiednie warunki mogą dożyć nawet 4 lat.
Przyjemne z pożytecznym. Przekąska w trakcie czyszczenia zbiornika. Dwa ślimaki celowo ułożyłem na grzbiecie, aby uwidocznić elastyczne wieczko.
PALUDARIUM – NOWA MODA W AKWARYSTYCE.
Paludarium to zbiornik błotny lub bagienny, gdzie mogą żyć obok siebie rośliny w zanurzeniu, jak również emersyjnie, czyli wyrastając ponad wodę, lub całkowicie pod wodą.
Jest to doskonałe środowisko do hodowli i obserwacji ślimaków, zaś Ampularie są wręcz wymarzonymi mięczakami do takiego zbiornika.
Paludarium powinno być do 3/4 objętości wypełnione wodą.
Na dno najlepiej wysypać 5-cio centymetrową warstwę żwirku, do którego posadzimy rośliny wodne – żabienice, zwartki lub nadwódki.
Nieodzownym elementem będzie też korzeń wystający z wody, na którym można ukorzenić epifity z rodziny ananasowców.
Na krawędzi zbiornika zawieszamy małe doniczki z roślinami, które będą rosły nad powierzchnią wody.
Bardzo ważne jest zastosowanie filtra oczyszczającego wodę oraz dokładne nakrycie paludarium.
Warto pamiętać, że tak urządzony zbiornik może być równie atrakcyjny, jak tradycyjne, zadbane akwarium. Zaleca się je jednak doświadczonym hodowcom, gdyż nie jest łatwe w utrzymaniu i przeznaczone raczej do hodowli dojrzałych i okazałych egzemplarzy ampularii.